با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در علم پزشکی، سکته مغزی همچنان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر و ناتوانی‌های بلندمدت در سراسر جهان به شمار می‌رود. سکته مغزی به اختلال ناگهانی در جریان خونرسانی به بخشی از مغز تعریف می‌شود نیازمند شناسایی سریع و اقدام فوری است.
آگاهی از علائم هشدار و اتخاذ راهکارهای فعال برای پیشگیری از سکته مغزی، کلید اصلی برای حفظ سلامت مغز و زندگی مستقل است. در این مطلب، به بررسی بهترین روش‌های پیشگیری از سکته مغزی و شناسایی علائم هشدار می‌پردازیم تا بتوانید بهترین راهکارهای پیشگیری از سکته و تشخیص سریع علائم را به دست آورید.
شناسایی فاکتورهای خطر و بهترین روش‌های پیشگیری از سکته مغزی
قبل از هر چیز، لازم است با فاکتورهای خطر سکته آشنا شویم. این فاکتورها به دو دسته قابل تغییر و غیرقابل تغییر تقسیم می‌شوند. فاکتورهای غیرقابل تغییر شامل سن (بالای ۵۵ سال)، سابقه خانوادگی و جنسیت هستند. تمرکز اصلی ما باید بر کنترل فاکتورهای قابل تغییر باشد تا بتوانیم به طور مؤثر از بروز این حادثه جلوگیری کنیم.
The vast majority of strokes can be effectively prevented by adopting a healthy lifestyle that includes controlling blood pressure, maintaining a balanced diet, engaging in regular physical activity, and quitting smoking.
ترجمه به فارسی:
بیشترِ موارد سکته مغزی را می‌توان به‌طور مؤثری با اتخاذ یک سبک زندگی سالم پیشگیری کرد؛ سبکی که شامل کنترل فشار خون، حفظ رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و ترک سیگار باشد.
منبع: journals.lww.com
راهکارهای تخصصی جلوگیری از سکته مغزی
جلوگیری از سکته مغزی فوری، نیازمند مدیریت بلندمدت ریسک‌های قلبی-عروقی است. بهترین روش‌ها برای پیشگیری از سکته مغزی، ادغام تغییرات سبک زندگی با مدیریت دقیق شرایط پزشکی است:
- کنترل فشار خون: فشار خون بالا مهم‌ترین فاکتور خطر قابل تغییر است. حفظ فشار خون زیر ۱۳۰/۸۰ میلی‌متر جیوه با رژیم غذایی کم نمک، ورزش و در صورت لزوم، دارو درمانی حیاتی است.
- مدیریت دیابت: دیابت کنترل نشده به عروق خونی آسیب می‌زند. پیگیری منظم قند خون و پیروی از توصیه‌های پزشک متخصص ضروری است.
- ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل: سیگار کشیدن، خطر سکته را دو برابر می‌کند. ترک کامل استعمال دخانیات، یک قدم حیاتی در جلوگیری از سکته مغزی در خانه است.
تغذیه و دارو در پیشگیری از سکته مغزی
برای جلوگیری از سکته مغزی چه بخوریم؟ در این مورد، رژیم غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم است، توصیه می‌شود. همچنین، غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز و سیب‌زمینی می‌توانند به کنترل فشار خون کمک کنند.
از نظر دارویی، در صورتی که فرد دارای سابقه فیبریلاسیون دهلیزی یا سکته ایسکمیک قبلی باشد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند. داروی پیشگیری از سکته مغزی می‌تواند شامل داروهای ضدپلاکت مانند آسپرین یا کلوپیدوگرل و داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین یا داروهای ضد انعقاد خوراکی مستقیم (DOACs) باشد.
اینکه برای جلوگیری از سکته مغزی چه قرصی بخوریم، کاملا بر اساس ارزیابی ریسک بیمار و تشخیص پزشک است.
تشخیص علائم سکته مغزی و اقدام فوری
شناخت علائم سکته مغزی برای حفظ سلامت فرد ضروری است. اصل طلایی در این زمینه، قانون FAST است که می‌تواند جلوگیری از سکته مغزی فوری را تسریع بخشد. این علائم عبارت‌اند از:
- Face (صورت): آیا یک طرف صورت آویزان شده است؟
- Arms (بازوها): آیا فرد می‌تواند هر دو دست را بالا بیاورد یا یکی از دست‌ها به پایین می‌افتد؟
- Speech (گفتار): آیا گفتار فرد مبهم یا عجیب است؟
- Time (زمان): زمان بسیار مهم است؛ فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
علاوه بر علائم شدید، توجه به علائم سکته مغزی خفیف نیز بسیار مهم است. این علائم می‌توانند شامل حملات ایسکمیک گذرا (TIA) باشند که علائمی شبیه به سکته کامل دارند اما در عرض چند دقیقه برطرف می‌شوند.
سکته مغزی خاموش و پیشگیری در خواب
پدیده‌ای که بسیار خطرناک است، علائم سکته مغزی خاموش است. این سکته‌ها بدون علائم بالینی واضح رخ می‌دهند، اما می‌توانند منجر به آسیب‌های کوچک و تجمعی در مغز شوند که به مرور زمان توانایی شناختی را کاهش می‌دهند.
پیشگیری از سکته مغزی در خواب عمدتاً به کنترل آپنه خواب مرتبط است. آپنه خواب با افزایش خطر سکته مغزی مرتبط است؛ بنابراین، تشخیص و درمان آن با استفاده از دستگاه‌های CPAP یا سایر مداخلات پزشکی، یک جنبه مهم در پیشگیری است.
درمان‌های تخصصی سکته مغزی و مراجعه به پزشک
هنگامی که سکته مغزی رخ می‌دهد، درمان سکته مغزی باید در سریع‌ترین زمان ممکن در یک مرکز تخصصی انجام شود. دکتر مغز و اعصاب (نورولوژیست) و تیم تخصصی سکته مغزی، مسئولیت ارزیابی و اجرای درمان‌های نجات‌بخش را بر عهده دارند.
فاز حاد سکته مغزی و بازتوانی
درمان فاز حاد شامل تجویز داروهای حل‌کننده لخته در سکته‌های ایسکمیک و در برخی موارد، اقدامات تهاجمی‌تر مانند ترومبکتومی مکانیکی است. پس از تثبیت وضعیت، فاز بازتوانی آغاز می‌شود که شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی است.
پیگیری مداوم علائم سکته مغزی
بیماران به دنبال راهکارهای پیشگیری از سکته و تشخیص سریع علائم هستند و دنبال دکتر یا مرکز تخصصی را مد نظر داشته باشند. برای ارزیابی ریسک شخصی و تنظیم یک برنامه پیشگیری دقیق، مشورت با دکتر مغز و اعصاب یا متخصص قلب ضروری است. برای یافتن بهترین متخصصان و مراکز درمانی، می‌توانید از پلتفرم کانکطب کمک بگیرید و از راهنمایی‌های کارشناسان نیز بهره‌مند شوید. سکته مغزی در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است. با کنترل دقیق فاکتورهای خطر سکته و آگاهی نسبت به علائم سکته مغزی، می‌توانید سلامت خود را تضمین کنید.
