بیماری دیابت ملیتوس، یک اختلال متابولیک مزمن است که مشخصه اصلی آن افزایش سطح قند خون (هیپرگلیسمی) در طولانی مدت می‌باشد. این بیماری ناشی از نقص در تولید انسولین توسط لوزالمعده (پانکراس)، مقاومت سلول‌ها به عملکرد انسولین یا ترکیبی از هر دو است. با توجه به شیوع فزاینده این بیماری در جامعه، کاربر دنبال شناخت بیماری دیابت هست و آگاهی دقیق از علائم دیابت خاموش و اولیه، برای تشخیص زودهنگام و جلوگیری از عوارض جدی، حیاتی است. در ادامه به بررسی دقیق این بیماری می‌پردازیم.
مهمترین علائم و نشانه‌های هشداردهنده دیابت
شناخت دقیق نشانه‌های اولیه می‌تواند تفاوت عمده‌ای در مسیر درمانی افراد ایجاد کند. مهمترین علائم دیابت اغلب به افزایش قند خون و تلاش بدن برای دفع قند اضافی از طریق ادرار مرتبط هستند. این علائم به عنوان اولین علائم قند خون بالا شناخته می‌شوند و می‌توانند نشانه‌های اولیه دیابت نوع یک، نوع دو یا حتی علائم دیابت خاموش باشند که به آرامی بروز می‌کنند.
The number of people with diabetes has quadrupled since 1980 and is expected to rise beyond half a billion by the end of the decade
ترجمه به فارسی:
تعداد افراد مبتلا به دیابت از سال ۱۹۸۰ تاکنون چهار برابر شده و انتظار می‌رود تا پایان این دهه به بیش از نیم میلیارد نفر برسد.
منبع: www.who.int
ده نشانه قند خون که باید جدی گرفته شوند
با توجه به شیوع بالای دیابت نوع دو و ماهیت تدریجی آن، لازم است به این ده نشانه قند خون توجه ویژه داشته باشید:
- افزایش شدید تشنگی
- پرادراری
- پرخوری
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- خستگی و ضعف مفرط
- تاری دید یا اختلالات بینایی
- عفونت‌های مکرر
- دیر بهبود یافتن زخم‌ها یا بریدگی‌ها
- احساس بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها
- خشکی و خارش پوست
علائم دیابت در زنان نیز باید به صورت جدی‌تری بررسی شوند؛ زیرا برخی علائم مانند عفونت‌های مکرر قارچی واژن یا عفونت‌های مجاری ادراری ممکن است به اشتباه تنها به مشکلات زنانه نسبت داده شوند؛ در حالی که در واقع می‌توانند علائم دیابت نوع دو در زنان باشند.
تشخیص و تفاوت‌های کلیدی دیابت نوع یک و دو
پس از مشاهده علائم هشداردهنده، گام بعدی تشخیص دقیق و افتراق بین انواع دیابت است. برای هر فردی که این علائم را تجربه می‌کند، سوال مهم این است که چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ پاسخ این است که به محض مشاهده هر یک از علائم فوق، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تمایز انواع دیابت، نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟
برای بررسی مسیر درمانی، ابتدا باید بدانیم فرق دیابت نوع یک و دو چیست و دیابت نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟ در حقیقت، هر دو نوع دیابت در صورت عدم کنترل خطرناک هستند؛ اما مکانیسم و شروع متفاوتی دارند:
- دیابت نوع یک: یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد.
- دیابت نوع دو: دیابت نوع 2 ناشی از مقاومت به انسولین و کاهش تدریجی تولید انسولین است. شروع این دیابت، تدریجی‌تر و معمولاً در بزرگسالان است و به شدت با عواملی مانند چاقی و کم‌تحرکی مرتبط است.
اما از کجا بفهمیم دیابت نوع یک داریم یا نوع دو؟ تشخیص دیابت بدون آزمایش خون عملاً غیرممکن است؛ اما پزشک می‌تواند بر اساس علائم، سن شروع، شاخص توده بدنی (BMI) و سابقه خانوادگی، نوع احتمالی را حدس بزند و سپس با آزمایش‌های زیر تشخیص را قطعی کند:
- آزمایش قند خون ناشتا
- آزمایش تحمل گلوکز خوراکی
- هموگلوبین A1C
اصول درمان و پیشگیری از دیابت
هدف از درمان دیابت، حفظ قند خون در محدوده طبیعی برای جلوگیری از عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت است. برای دیابت (به جز نوع دو در مراحل اولیه با تغییر سبک زندگی) معمولاً درمان قطعی و سریعترین راه درمان دیابت به معنای ریشه‌کنی کامل آن وجود ندارد؛ اما می‌توان آن را به شدت کنترل کرد. کنترل سریع قند خون بالا به معنی اقداماتی است که سطح قند را به سرعت و با اطمینان پایین می‌آورد و از حوادث حاد جلوگیری می‌کند.
قند خون بالا را چگونه پایین بیاوریم؟
ورزش سبک، نوشیدن آب کافی و در صورت اجازه پزشک، دوز اضافی انسولین با سرعت بیشتری سطح قند را تنظیم می‌کند. مشورت با متخصصین برای تنظیم دقیق دوز انسولین یا داروهای خوراکی، از طریق سامانه خدمات پزشکی کانکطب راهگشا می‌باشد.
بهترین دارو و پیشگیری
برای نوع یک، انسولین تنها راه درمان است. برای نوع دو، متفورمین معمولاً داروی خط اول است؛ اما داروهای جدیدتر مانند مهارکننده‌های SGLT2 (مانند امپاگلیفلوزین) و آگونیست‌های GLP-1 (مانند سماگلوتاید) نقش مهمی در کنترل قند و کاهش ریسک قلبی-عروقی ایفا می‌کنند. پیشگیری از دیابت، با اتخاذ سبک زندگی سالم امکان‌پذیر است که عبارت است از:
- حفظ وزن مناسب و کاهش چاقی
- داشتن فعالیت بدنی منظم (حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته)
- پیروی از رژیم غذایی سالم و محدود کردن مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و قند
- پرهیز از مصرف دخانیات و الکل
نکته حائز اهمیت در مورد انواع دیابت، تشخیص زودهنگام و شروع پروسه درمانی است. در این مسیر، انتخاب پزشک و روش درمانی مناسب نیز اهمیت زیادی خواهد داشت. ما در پلتفرم کانکطب، شما را با تمام مسیرهای درمانی و انتخاب پزشک همراهی می‌کنیم.
