دیابت، بیماری مزمنی است که بر سطح قند خون اثر می‌گذارد و ارتباط تنگاتنگی با بسیاری از بیماری‌های دیگر، از جمله بیماری‌های قلبی دارد. در واقع، آمارها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از مرگ‌ومیر در بیماران دیابتی ناشی از مشکلات قلبی و عروقی است. همین مسئله اهمیت بررسی رابطه دیابت و بیماری قلبی را دوچندان می‌کند.
بیماران دیابتی همواره این دغدغه را دارند که بدانند چگونه می‌توانند خطر ابتلا به سکته یا ایست قلبی را کاهش دهند. در این مقاله، ابعاد مختلف رابطه دیابت و بیماری قلبی و راه‌های پیشگیری از عوارض آن را بررسی می‌کنیم.
چرا دیابت باعث سکته قلبی می‌شود؟
دیابت کنترل نشده منجر به آسیب جدی به عروق خونی می‌شود. قند خون بالا به مرور دیواره رگ‌ها را سخت و شکننده کرده و باعث تجمع پلاک‌های چربی در عروق کرونر می‌شود. این روند، خون‌رسانی به عضله قلب را مختل کرده و خطر بروز سکته قلبی را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر، مقاومت به انسولین در افراد دیابتی باعث تغییرات متابولیک گسترده در بدن می‌شود که این تغییرات، کل سیستم قلبی و عروقی را تحت فشار قرار می‌دهد. همین توضیح علمی ساده نشان می‌دهد چرا بیماران دیابتی در معرض خطر بالاتری از بیماری‌های قلبی نسبت به افراد سالم هستند.
علائم سکته قلبی در افراد دیابتی
علائم سکته قلبی در افراد دیابتی، همیشه مشابه علائم مربوط به افراد غیر دیابتی نیست. در بسیاری از موارد، بیماران دیابتی به دلیل آسیب اعصاب محیطی، درد قفسه سینه یا علائم کلاسیک سکته را احساس نمی‌کنند. به همین دلیل سکته قلبی در آن‌ها می‌تواند بدون هشدار و ناگهانی رخ دهد. برخی از علائم شایع‌تر عبارتند از:
- تنگی نفس ناگهانی
- تعریق سرد
- ضعف یا خستگی شدید بدون دلیل
- تهوع و سرگیجه
رابطه دیابت و بیماری قلبی
ایست قلبی ناگهانی، یکی از جدی‌ترین پیامدهای دیابت کنترل نشده است. افزایش قند خون و تجمع چربی در عروق می‌تواند زمینه‌ساز آریتمی‌های خطرناک و نارسایی قلبی شود. مطالعات نشان داده است که دیابت و ایست قلبی رابطه مستقیمی دارند؛ به طوری که بیماران دیابتی چندین برابر بیشتر از افراد سالم در معرض این عارضه هستند. علت مرگ بیماران دیابتی در بسیاری از موارد همین ایست قلبی یا سکته قلبی خاموش گزارش می‌شود.
آیا قند خون پایین باعث تپش قلب می‌شود؟
زمانی که قند خون به شدت افت می‌کند، بدن برای جبران، هورمون‌هایی مانند آدرنالین ترشح می‌کند که این موضوع باعث افزایش ضربان و تپش قلب می‌شود. به همین دلیل، کاهش قند خون و تپش قلب نیز یکی از شکایات شایع بیماران دیابتی است. این وضعیت در افرادی که انسولین یا داروهای کاهنده قند مصرف می‌کنند بیشتر دیده می‌شود.
در مقابل، افزایش قند خون و تپش قلب نیز پدیده‌ای رایج است؛ زیرا بالا رفتن قند خون می‌تواند فشار بیشتری به قلب وارد کرده و موجب آریتمی قلبی شود.
علت تپش قلب در افراد دیابتی
علت اصلی تپش قلب در بیماران دیابتی را می‌توان در سه عامل جستجو کرد:
- اختلال در کنترل قند خون
- آسیب اعصاب خودکار قلب در اثر نوروپاتی دیابتی
- بیماری‌های قلبی‌عروقی زمینه‌ای که در این بیماران شایع‌تر است
در جدول زیر، وضعیت قلب در افراد سالم و دیابتی بررسی شده است.
| ویژگی‌ها | افراد سالم | افراد دیابتی |
|---|---|---|
| قند خون ناشتا | ۷۰–۹۹ mg/dl | بالاتر از ۱۲۶ mg/dl |
| خطر سکته قلبی | متوسط | ۲ تا ۴ برابر بیشتر |
| بروز علائم قلبی | اغلب واضح | گاهی خاموش یا بدون درد |
| احتمال ایست قلبی | کمتر | بیشتر |
پیشگیری از بیماری قلبی در دیابت
با وجود این خطرات، راهکارهایی برای کاهش ریسک بیماری قلبی وجود دارد. برخی اقدامات کلیدی عبارتند از:
- کنترل منظم قند خون با دارو و پایش روزانه
- رعایت رژیم غذایی سالم و کاهش مصرف چربی‌های اشباع
- انجام فعالیت بدنی منظم
- ترک سیگار و الکل
- مراجعه دوره‌ای به پزشک برای بررسی وضعیت قلب و عروق
تقویت قلب دیابتی
یکی از اهداف مهم در درمان بیماران دیابتی، تقویت قلب دیابتی است. این کار از طریق ترکیبی از ورزش‌های هوازی، داروهای قلبی (مانند بتابلوکرها یا مهارکننده‌های ACE) و کنترل فشار خون امکان‌پذیر است. حتی روش‌های نوین مانند توانبخشی قلبی نیز برای بیماران دیابتی توصیه می‌شود تا عملکرد قلب آن‌ها بهبود یابد.
با توجه به نکات مطرح شده، دیابت بیماری‌ای است که تنها به تنظیم قند خون محدود نمی‌شود و تأثیرات وسیعی بر سلامت قلب دارد.
سکته و ایست قلبی یا حتی آریتمی و تپش قلب، همگی از مشکلاتی هستند که می‌توانند بخشی از پیامدهای دیابت باشند.
بررسی دقیق ارتباط دیابت و بیماری قلبی به بیماران کمک می‌کند تا با تغییر سبک زندگی و پیگیری درمان مناسب، خطر مرگ‌ومیر را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
بیماران دیابتی اگر بدانند چرا دیابت باعث سکته قلبی می‌شود و چگونه می‌توانند از آن پیشگیری کنند، مسیر درمان خود را طی می‌کنند. برای اطلاع از این موارد و انجام اقدامات به موقع، تیم ما در پلتفرم پزشکی کانکطب همراه شما خواهند بود.
