اسکن تیروئید یکی از روش‌های تصویربرداری پزشکی است که به پزشکان کمک می‌کند عملکرد و ساختار غده تیروئید را به‌صورت دقیق بررسی کنند. غده تیروئید، یک غده پروانه‌ای شکل کوچک در جلوی گردن است که نقش حیاتی در تنظیم متابولیسم، انرژی و عملکرد کلی بدن ایفا می‌کند. اختلالات تیروئید به طرز شگفت‌آوری شایع هستند؛ بر اساس آمار‌های بین‌المللی ، تخمین زده می‌شود که بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به نوعی از بیماری تیروئید مبتلا هستند و بیش از نیمی از آن‌ها از وضعیت خود بی‌اطلاع می‌باشند.
در چنین شرایطی، ابزارهای تشخیصی دقیق مانند اسکن تیروئید برای ارزیابی عملکرد و ساختار این غده اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کنند. تصویربرداری تیروئید و اسکن هسته‌ای، یکی از کلیدی‌ترین روش‌ها برای به دست آوردن اطلاعات دقیق در مورد روش تشخیصی تیروئید و نکات پیش از انجام اسکن است.
اسکن تیروئید چگونه است و چه چیزی را نشان می‌دهد؟
اسکن تیروئید، یکی از روش‌های تصویربرداری در حوزه پزشکی هسته‌ای است که بر خلاف روش‌های آناتومیک مانند سونوگرافی، بر عملکرد و فعالیت بیولوژیک غده تمرکز دارد. شاید برای شما این سوال به وجود آید که اسکن تیروئید چگونه است؟
A thyroid scan uses a radioactive iodine tracer to examine the structure and function of the thyroid gland.
ترجمه به فارسی:
اسکن تیروئید از ردیاب ید رادیواکتیو برای بررسی ساختار و عملکرد غده تیروئید استفاده می‌کند.
منبع: medlineplus.gov
در این مورد باید بگوییم که فرآیند مربوطه با تجویز مقدار بسیار کمی از یک ماده رادیواکتیو تحت عنوان رادیودارو، به صورت خوراکی یا تزریقی به بیمار، آغاز می‌شود. این ماده توسط سلول‌های تیروئید جذب می‌شود.
متداول‌ترین رادیوداروی مورد استفاده، اسکن تیروئید با تکنسیوم 99 (Technetium-99m) است که به دلیل نیمه عمر کوتاه و انرژی پایین، ایمنی بالایی دارد. پس از گذشت مدت زمان لازم برای جذب ماده (معمولاً ۲۰ تا ۳۰ دقیقه)، بیمار زیر دستگاهی به نام گاما کمرا قرار می‌گیرد.
این دوربین، پرتوهای گامای ساطع شده از تیروئید را دریافت کرده و آن‌ها را به یک تصویر دیجیتال تبدیل می‌کند. تصاویر اسکن تیروئید نقشه دقیقی از نحوه توزیع ماده رادیواکتیو و در نتیجه، الگوی عملکردی غده تیروئید را به دکتر پزشکی هسته‌ای نشان می‌دهد.
تفسیر اسکن تیروئید و گره‌های سرد و گرم
یکی از مهم‌ترین کاربردهای این اسکن، ارزیابی گره‌ها یا ندول‌های تیروئیدی است که اغلب با سونوگرافی تیروئید بررسی می‌شوند. تفسیر اسکن تیروئید به پزشک کمک می‌کند تا ماهیت این گره‌ها را بهتر درک کند.
- گره داغ: ناحیه‌ای که ماده رادیواکتیو را بیش از بافت اطراف جذب می‌کند و در تصویر روشن‌تر دیده می‌شود. این گره‌ها معمولاً پرکار هستند و به ندرت سرطانی می‌شوند.
- گره گرم: ناحیه‌ای که جذب آن مشابه بافت طبیعی تیروئید است.
- گره سرد: ناحیه‌ای که ماده رادیواکتیو را جذب نمی‌کند یا جذب بسیار کمی دارد و در تصویر به صورت یک حفره یا ناحیه تیره دیده می‌شود.
اگرچه اکثر گره‌های سرد خوش‌خیم هستند (مانند کیست‌ها)، اما حدود ۵ تا ۱۰ درصد آن‌ها پتانسیل بدخیمی دارند و نیازمند بررسی‌های بیشتر مانند نمونه‌برداری (FNA) می‌باشند. این روش برای تشخیص بیماری گریوز، گواتر مولتی ندولار سمی و ارزیابی عملکرد تیروئید پس از جراحی استفاده می‌شود.
آمادگی و مراقبتهای لازم برای اسکن
رعایت نکات قبل و بعد از اسکن برای اطمینان از صحت نتایج و ایمنی بیمار ضروری است. آمادگی قبل از اسکن تیروئید نقش مهمی در کیفیت تصویر دارد. این آمادگی‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- قطع مصرف برخی داروها (به خصوص داروهای تیروئید)
- اجتناب از مصرف غذاهای دریایی و نمک یددار
- پرهیز از برخی مکمل‌ها و ویتامین‌ها
- اطلاع به پزشک در صورت بارداری یا شیردهی
پزشک یا مرکز تصویربرداری مربوطه، دستورالعمل‌های دقیق را بر اساس نوع اسکن به شما ارائه خواهد داد. پس از اتمام تصویربرداری نیز باید مراقبتهای بعد از اسکن تیروئید انجام شوند که بسیار ساده هستند.
ماده رادیواکتیو به طور طبیعی و سریع از بدن دفع می‌شود. نوشیدن مایعات فراوان در ۲۴ ساعت اول به تسریع این فرآیند کمک می‌کند. میزان تشعشع به قدری کم است که معمولاً نیازی به محدودیت در تماس با دیگران وجود ندارد، هرچند ممکن است توصیه‌هایی در مورد تماس با نوزادان و زنان باردار برای چند ساعت ارائه شود.
اسکن تیروئید بعد از ید درمانی
در بیمارانی که به دلیل سرطان تیروئید تحت درمان با ید رادیواکتیو (ید درمانی) قرار گرفته‌اند، انجام اسکن تمام بدن اهمیت ویژه‌ای دارد. اسکن تیروئید بعد از ید درمانی به منظور بررسی باقی‌مانده بافت تیروئید یا شناسایی متاستازهای احتمالی در سایر نقاط بدن انجام می‌شود. این اسکن معمولاً چند روز پس از دریافت دوز درمانی ید رادیواکتیو صورت می‌گیرد.
یکی از دغدغه‌های بیماران، هزینه اسکن تیروئید است که تا حدودی می‌تواند قابل توجه و بالا باشد؛ اما این هزینه‌ها کاملا متغیر بوده و عواملی مانند مرکز تصویربرداری، نوع رادیوداروی مورد استفاده و پوشش بیمه در این مورد تعیین کننده هستند.
برای کسب اطلاع از تعرفه‌ها و مراکز معتبر، می‌توانید از منابع موجود و قابلیت‌های پلتفرم پزشکی کانکطب استفاده کنید تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید. کارشناسان ما آماده هستند تا راهنمایی‌ها و مشاوره‌های تخصصی و مورد نیاز را در اختیار شما قرار دهند.
